Zagłada płazów przez agresywnych pasożytniczych grzybów: zapomniane zagrożenie rozprzestrzenia się na cały świat

Opisany przez naukowców przed ćwierćwieczem, mikroskopijny grzyb Batrachochytrium dendrobatidis (Bd) pochodzący z Afryki, zdobywa cały świat. Ten pasożytniczy grzyb wywołuje przerażająco śmiertelne schorzenie u dzikich zwierząt – chytridiomikozę, które jest odpowiedzialne za wymieranie całych gatunków płazów na sześciu kontynentach. Wydaje się, że obserwujemy realizację scenariusza jak z filmów katastroficznych.

Grzyb odkryty w roku 1999 nie jest jedynym zagrożeniem dla płazów. Międzynarodowy zespół badaczy opublikował w serwisie Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences wyniki badań, które wskazują inny zabójczy gatunek grzyba – BdCAPE. Uznawany do tej pory za mniej szkodliwy dla płazów niż Bd, okazał się być równie niebezpiecznym.

Dr Matthew Fisher, mykolog i genetyk z Imperial College London, główny autor badania powiedział „Za mało uwagi przywiązaliśmy do agresji tego konkretnego gatunku”. BdCAPE przyczynił się do zagłady endemicznej ropuchy Kihansi (Nectophrynoides asperginis), która występowała tylko w obszarze 800-metrowego wodospadu w wąwozie Kihansi w Tanzanii. Wpływ na to miał również fakt, że w 2000 r. zbudowano tam potężną tamę, co całkowicie zmieniło mikroklimat siedliska ropuch.

Ekolodzy próbowali uratować te gatunki za pomocą instalowanych zraszaczy, ale pojawienie się skoczkowców w górach Udzungwa przypieczętowało los tych zwierząt. W 2004 r., ropucha Kihansi została uznana za wymarły na wolności.

Kiedy płazy z Tanzanii już masowo ginęły, prof. Ché Weldon z Uniwersytetu Północno-Zachodniego (RPA) zebrał kilka martwych okazów i zachował je w laboratorium uniwersyteckim. Naukowcy pobierali próbki również od innych gatunków płazów. Dzięki sekwencjonowaniu DNA prawie 20 lat później, udało się ustalić, że za zagładę odpowiada nie Bd, ale właśnie BdCAPE.

Dr Fisher i jego współpracownicy odkryli również, że chytridiomikoza przebiegała znacznie łagodniej u płazów żyjących poza wąwozem i w większości nie była dla nich śmiertelna. Badacze uznali więc, że wyginięcie ropuch było spowodowane połączeniem choroby i stresu związanego ze zmianami w środowisku naturalnym.

Agresywność BdCAPE potwierdził zespół Dr Fishera w badaniach laboratoryjnych, podczas których naukowcy infekowali płazy grzybami tego gatunku, jak i występującego globalnie Bd. Anna Savage, ekolożka z Uniwersytetu Centralnej Florydy, powiedziała „Nasze badanie pomoże zrozumieć, które grzyby w jakich warunkach okazują się zabójcze”.